Zamek z czerwonej cegły w obronnym miejscu. W zakolu rzeki Łyny. Masywna, okrągła 40-metrowa wieża pokryta spadzistym przykryciem. A pod dachem jednego ze skrzydeł ewenement służący do obrony-ganki czyli drewniane hurdycje. To z tej konstrukcji obrońcy mieli zalewać atakujących smołą, gorącą wodą, ciskać kamieniami.
Wielu przyjezdnych do Olsztyna patrząc mówi: „O ! Jaki niesamowity krzyżacki zamek”. Nic bardziej błędnego. Od początku był własnością kapituły warmińskiej, ciała doradczego biskupa warmińskiego. Tu mieszkał Mikołaj Kopernik w latach 1516-1521. I skutecznie obronił przed rycerzami z krzyżami na płaszczach. Tu napisał list do polskiego króla, iż jest jego poddanym. Tu gościli Polacy, biskupi warmińscy: Jan Dantyszek, Marcin Kromer, Ignacy Krasicki. Leży na Warmii, która w swej historii, bo 306 lat, od 1466 do 1772 r., pierwszego rozbioru należała do Korony Polskiej. W tej budowli polskość objawiała się każdego dnia.
I tej polskości przyszło bronić w XIX wieku na Warmii, w ówczesnym Prusach Wschodnich. Paradoksem było, że wtedy gdy objawiały się tendencje narodowe, jak u Litwinów, Białorusinów, Ukraińców, odkrywanie języka narodowego, Niemcy starali się je tutaj zniszczyć. Kulturkampf, czy ordynacja zabraniająca używania języka polskiego w szkołach były aż nadto wymowne. A najsilniej kultura objawia się w języku. To dlatego staraniem prostych acz świadomych Warmiaków od 16 kwietnia 1886 r. zaczęto wydawać na stałe „Gazetę Olsztyńską”. Jej redaktorem dokładnie 100 lat temu, późną jesienią 1918 r. został Seweryn Pieniężny-junior. Wydawano polskie książki, redakcja była miejscem spotkań z mieszkańcami okolicznych wsi, gdy z redaktorem „Psianiażnym” mogli pogadać „po naszamu”. Był nieustraszony. 31 sierpnia 1939 r. ostatnie przedwojenne wydanie rozpoczął artykuł „Bez trwogi Bracia!”. Kilka dni później został aresztowany. I wywieziony do obozu Hohenbruch, ok. 100 km od Królewca. Tam 24 lutego 1940 r. wraz z innymi Polakami rozstrzelany. Zdążył jeszcze wykrzyknąć: „Niech żyje Polska”. A 25 lutego 1940 r. by ukończył dokładnie 50 lat. A w 2018 r. byłby bardzo zadowolony.
To dlatego w te lutowe dni organizowane są „Dni Seweryna Pieniężnego” przez Warmińsko-Mazurski Oddział Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Ich twórcą i koordynatorem jest ks. dr. Ireneusz Bruski, prezes oddziału w Olsztynie. Tym razem była to piąta, jubileuszowa edycja, pełna bardzo ciekawych spotkań. O tajemnicach skrywanych przez Bałtyk opowiadał w swoim filmie: „Podwodne eksploracje-Tajemnice U-bootów” red. Stefan Truszczyński. Dotarł z kamerą do wraku zatopionego w styczniu 1945 r. sowieckimi torpedami „Wilhelma Gustloffa”. W jego katastrofie zginęło prawie 4 razy więcej osób niż na „Titanicu”. Red. Zbigniew Rytel pokazał „Sport w TVP-obrazki z wystawy” przypominając największe i najbardziej ekscytujące wydarzenia sportowe. A sam był jednym z najlepszych polskich biegaczy na 400 metrów.
Podczas konferencji „O prasie i dziennikarzach-IPN na Dni Seweryna Pieniężnego” dr hab. Karol Sacewicz mówił o „Prasie Polskiego Państwa Podziemnego”, dr Marek Pacholec „Przedwojenna i powojenna prasa harcerska”, Krzysztof Kierski „Prasa zakładowa Warmii i Mazur na przykładzie olsztyńskiego „Kormorana”, dr Piotr Kardela „Wokół problematyka Radia Olsztyn. Fakty i mity”. W Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim było sympozjum naukowe: „Gazeta Olsztyńska o rodzinie Pieniężnych (po 1990 roku)”. A dla podkreślenia 100-lecia odzyskania Niepodległości w Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie miała miejsce konferencja naukowa „O granice Rzeczypospolitej”: Paweł Bezak (Muzeum Niepodległości Warszawa) mówił o „Walce o niepodległość i granice w roku 1918 w świetle ówczesnych relacji prasowych”, dr Tomasz Wyżlic (OBN Olsztyn) „Ustalenie granicy Prus Wschodnich na odcinku Wisły w 1920 roku”.
Tegoroczne święto dziennikarskie miało bardzo różnorodny i szeroki wymiar. Red. Stefan Truszczyński pokazał drugi film „O polskich misjach katolickich”, malarz Edward Ratuszyński i olsztyński historyk prezentując namalowany obraz opowiadali o legendach Olsztyna. W olsztyńskim Planetarium miał miejsce fotoreportaż foto-muzyczny „Bilet Olsztyn-Chicago”, z prezentacją licznych zdjęć oraz muzyki i tekstem Elżbiety i Andrzeja „Andymiana” Mierzyńskich. W Książnicy Polskiej miało miejsce spotkanie „Zainspirowany Konecznym” z red. Wojciechem Reszczyńskim.
W Domu Gazety Olsztyńskiej można było zobaczyć ekspozycję o „Gazecie Olsztyńskiej 1886-1939”. Znowu w Książnicy Polskiej, w centrum Olsztyna, odbyło się spotkanie literackie z red. Joanną Wańkowską-Sobiesiak, długoletnią prezes oddziału SDP w Olsztynie. A następnie red. Romuald Karaś prezentował książkę „Klątwa i cud. Majora Sucharskiego droga na Westerplatte”.
Osobne wydarzenia odbywały się w Muzeum Nowoczesności, przerobionym dawnym tartaku. Alicja i Janusz Dramińscy z Olsztyna prezentowali niezwykłe zdjęcia z Indonezji, opowiadali o tamtejszym podwodnym świecie. A z kolei dr Bolesław Uryn pokazywał zdjęcia z Mongolii. Wspominano niezwykle zasłużoną dla dziennikarstwa na warmii i Mazurach red. Marynę Okęcką-Bromkową z udziałem prof. UWM dr hab. Joanny Szydłowskiej oraz red. Bożenny Ulewicz i red. Zenona Złakowskiego.
Uzupełnieniem dyskusji o przeszłości, ale w zdecydowanej większości teraźniejszości był panel: Debata olsztyńskiego miesięcznika „Debata” (podtytuł „tylko prawda jest ciekawa”-Józefa Mackiewicza”) na temat „Współcześni spadkobiercy Seweryna Pieniężnego-czy jeszcze istnieją”. Red. Ireneusz Iwański twierdził, że tak się wszystko zmienia pod kciuk, tak często szukamy informacji używając go na smartfonach, że organizm ludzki zamieni się w jeden wielki kciuk, a pozostałe jego części będą jedynie dodatkiem. No właśnie, jakiej informacji szukamy i jaka jest wytwarzana? Najkrótsza, bez głębi, skrótowa. Red. Łukasz Adamski podkreślał, że to młodzi ludzie mają takie oczekiwania skrótu. Sami żyją szybko o chcą szybkiej informacji, maksymalnie skondensowanej. Red Andrzej Dramiński podkreślał, że ciekawe dziennikarstwo i ciekawie redagowane nie zaginie, gdyż to właśnie ciekawość świata i wydarzeń społeczeństwa była i jest jego źródłem.
Zwieńczeniem imprezy były nagrody główne w konkursie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich im. Seweryna Pieniężnego za rok 2017 przyznano ex aequo warszawskiemu dziennikarzowi telewizyjnemu Krzysztofowi Ziemcowi oraz nestorowi olsztyńskich dziennikarzy Zenonowi Złakowskiemu. Krzysztof Ziemiec został wyróżniony za cykl reportaży poświęconych powojennym przesiedleńcom ze wschodu, którzy trafili na Warmię i Mazury. Zenon Złakowski został uhonorowany za słuchowisko w odcinkach pt. ”Orędzie z gietrzwałdzkiego klonu”, powstałe z okazji 140. rocznicy objawień maryjnych w Gietrzwałdzie.Kapituła konkursu, pod przewodnictwem prof. Krystyny Stasiewicz, przyznała także inne nagrody i wyróżnienia. Nagrodę Wolności Słowa otrzymał Marek Wroński. Zajmuje się od lat naukowymi plagiatami. A tych jest wciąż bardzo wiele.
Redaktor naczelny miesięcznika Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich „Bez Wierszówki”, ksiądz dr Ireneusz Bruski otrzymał z rąk wojewody Artura Chojeckiego nagrodę specjalną ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
O tę nagrodę wystąpiło Towarzystwo Kultury Teatralnej Warmii i Mazur. W swoim wystąpieniu wojewoda podkreślił zasługi na rzecz kultury regionu laureata, który znany jest ze swoich inicjatyw społecznych i osiągnięć dziennikarskich. Gratulując życzył dalszych sukcesów zarówno ks. Bruskiemu, jak i dziennikarzom, którzy tego dnia odbierali nagrody SDP.
Ale to nie koniec „Dni Seweryna Pieniężnego”. Ich twórca zapowiadał już spotkania, sympozja, imprezy aż do września 2018 r. Dokładne informacje na stronie: „www.sdpolsztyn.wordpress.com”. Serdecznie zapraszamy do Olsztyna, na Warmię!
Andrzej Dramiński
