Ponad połowa polskich internautów przyznaje, że w ostatnich miesiącach zetknęła się z manipulacją lub dezinformacją, a aż 63,9 proc. uważa, że w internecie istnieje zjawisko dezinformacji mającej na celu wpływanie na wynik wyborów demokratycznych w Polsce – takie wnioski płyną z badań przeprowadzonych przez Pracownię Badań Społecznych NASK.
Zespół badaczy NASK chciał sprawdzić świadomość polskich internautów dotyczącej dezinformacji i manipulacji w sieci w kontekście zbliżających się niebawem wyborów do Parlamentu Europejskiego, a także tych do Sejmu, Senatu oraz prezydenckich.
Na pytanie: „Czy według Pana(i) istnieje w Polsce zjawisko dezinformacji w Internecie mającej na celu wpływanie na wynik wyborów demokratycznych w Polsce?” 20,8 proc. badanych odpowiedziało „zdecydowanie tak”, a aż 43,1 proc. „raczej tak”. Odpowiedź „raczej nie” wybrało 12,2 proc., a „zdecydowanie nie” tylko 1,8 proc. Natomiast 22,1 proc. uznało, że „trudno powiedzieć”.
Ponad połowa ankietowanych (56,2 proc.) w ciągu ostatnich sześciu miesięcy spotkała się w internecie z informacjami, które ich zdaniem były zafałszowane. Najczęściej spotykaną formą dezinformacji lub manipulacji były fake newsy 29,9 proc. Respondenci wymieniali też trolling (15,6 proc.), działania przez fałszywe konta, np. na portalach społecznościowych (14,9 proc.) i zmanipulowane zdjęcia (8,3 proc.). Miejscami gdzie najczęściej występują manipulacja i dezinformacja są zdaniem badanych: portale informacyjne (46,1 proc.), strony o tematyce politycznej na facebooku (39,5 proc.) oraz fora dyskusyjne (35,6 proc.).
Z badań NASK wynika też, że ponad jedna trzecia internatów (37,1 proc.) nigdy nie sprawdza, czy informacje, które czytają w sieci są wiarygodnie, niemal tyle samo (37,8 proc.) czyni to sporadycznie, a jedynie co czwarty badany (25,2 proc.) zadeklarował, że stosunkowo często weryfikuje informacje.
Badania pokazały również stosunkowo niskie kompetencje polskich internautów w zakresie rozróżniania faktów od opinii. Zaledwie 4,5 proc. badanych potrafiło prawidłowo rozróżnić fakt od opinii we wszystkich siedmiu pytaniach testowych, sześć na siedem poprawnych odpowiedzi wskazało 8.8 proc., pięć na siedem – 17,5 proc., a cztery na siedem – 25,1 proc.. Natomiast aż 44 proc. ankietowanych rozpoznało poprawnie, które zdanie jest opinią, a które faktem, tylko w 3 na 7 przypadków.
W badaniu wzięło udział 1000 osób powyżej 15 roku życia.
Pełny raport z badań można znaleźć na stronie NASK
jka, źródło: NASK
